Ostre zapalenie oskrzeli- stanowi nawet ok. 35% wszystkich zakażeń układu oddechowego i jest jedną z najczęstszych chorób u dorosłych a także najczęstszą przyczyną wizyt u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.  

Definiujemy tak ostre zakażenie dróg oddechowych z kaszlem trwającym < 3tyg, rozpoznawane po wykluczeniu płuc.  

Najczęstszą przyczyną ostrego zapalenia oskrzeli są wirusy oddechowe, nawet w 90%, takie jak wirus grypy A i B, paragrypy, RSV, koronawirusy, adenowirusy i rynowirusy. Bakterie stanowią dużo rzadszą przyczynę infekcji (<10% przypadków), do najczęstszych powodujących chorobę zaliczamy Bordatella pertussis, Mycoplasma pneumoniae czy Chlamydophila pneumoniae. 

Ostre zapalenie oskrzeli cechuje się nagłym pojawieniem kaszlu, któremu towarzyszą objawy ostrej infekcji górnych dróg oddechowych, tzn. nosa, gardła czy zatok przynosowych. 

W przebiegu grypy ostre zapalenie oskrzeli cechuje się: 

-Nagłym początkiem, występowaniem dreszczy i gorączką do 39-40C 

-uczuciem zmęczenia 

-uogólnionym bólem mięśni i stawów 

-bólami głowy, często pozagałkowymi lub ze światłowstrętem. 

Objawy z początku są łagodne, później o większym nasileniu: suchy kaszel zmienia swój charakter na wilgotny, pojawia się ból za mostkiem, drapanie w gardle przechodzi w chrypkę. Objawy te ustępują po 3-5 dniach, natomiast ogólne osłabienie i złe samopoczucie czy też zaleganie wydzieliny w drogach oddechowych mogą utrzymywać się przez 1-2 tygodnie po ustąpieniu gorączki.  

Oprócz tego występują charakterystyczne objawy typowe dla zakażeń górnych dróg oddechowych jak: 

-zaczerwienienie gardła 

-wyciek z nosa 

-chrypka 

-przekrwienie spojówek 

-świsty oraz furczenia w badaniu przedmiotowym a także zaostrzenie szmeru pęcherzykowego nad polami płucnymi. 

W przebiegu zapalenia oskrzeli niezwiązanego z wirusem grypy 

U pacjentów występują: 

-Suchy kaszel lub kaszel z odkrztuszaniem śluzowej lub śluzowo- ropnej wydzieliny. 

-złe samopoczucie 

-temperatura normalna lub stan podgorączkowy 

-bóle mięśni 

-u około połowy chorych – nadreaktywność oskrzeli i przejściowe zaburzenia wentylacji o charakterze obturacji 

-zmiany o charakterze świstów lub furczeń nad polami płucnymi. 

Rozpoznanie: 

Ostre zapalenie oskrzeli rozpoznajemy na podstawie objawów klinicznych, przede wszystkim kaszlu, któremu mogą towarzyszyć furczenia i świsty nad polami płucnymi. Występowanie na co najmniej jednego z następujących objawów, jak: 

Tachykardia(przyspieszona akcja serca) >100/min 

Tachypnoe(>24/min) 

Temperatura(>38C) 

Ogniskowe zmiany osłuchowe, 

przemawiają za zapaleniem płuc 

Leczenie: 

 najczęściej infekcja ma etiologię wirusową, a choroba wymaga tylko leczenia objawowego. 

Leczenie pierwszego etapu choroby obejmuje leki p/gorączkowe, zmniejszające ilość wydzieliny a także obrzęk oraz łagodzące suchy kaszel.

W drugim etapie choroby, celem zastosowanego leczenia jest przywrócenie sprawnego mechanizmu oczyszczającego rzęsek oraz upłynnienie gęstej śluzowej lub ropnej wydzieliny. W tym celu nawadniamy pacjenta, nawilżamy powietrze a także stosujemy: 

Mukolityki- leki służące upłynnianiu wydzieliny, przeciwzapalnie i stymulująco na układ immunologiczny 

Niesteroidowe leki p/zapalne- leki działające przeciwzapalnie, przeciwbólowo oraz przeciwgorączkowo. 

W przebiegu grypy, u osób zagrożonych ciężkim przebiegiem choroby lub też jej powikłaniami, stosujemy oseltamiwir- lek z grupy inhibitorów neuraminidazy. Jego stosowanie jest tównież możliwe u kobiet ciężarnych. Leczenie powinno zostać wdrożone optymalnie do 72h od wystąpienia objawów.  

Warto pamiętać, że niezalecane jest stosowanie antybiotyków w ostrym zapaleniu oskrzeli, szczególnie u osób młodych w dobrym stanie ogólnym. Zbyt częste stosowanie antybiotyków, szczególnie biorąc pod uwagę to, że 90% przypadków jest z przyczyny wirusowej prowadzi do narastanie oporności na antybiotyki, co jest bardzo negatywnym zjawiskiem z epidemiologicznego punktu widzenia. Antybiotyki nie skracają ani nie łagodzą przebiegu zakażenia wirusowego, nie zmniejszają również częstości występowania nadkażeń bakteryjnych.  

Jaką profilaktykę możemy stosować? 

W profilaktyce ostrego zapalenia oskrzeli stosuje się szczepienia – szczególnie przeciwko grypie a także, po 65rż dodatkowo przeciwko pneumokom (Streptococcus pneumoniae).